હાઈકુ

શ્યાહી ભરવા,
જ્યાં ખડિયો નમાવ્યો,
શબ્દ ઢોળાયા...

યોગેન્દુ જોષી : ૦૬/૧૨/૨૦૧૧

ઘોડપૂર

આભ આક્રંદે,
નદીમાં ઘોડપૂર,
ગામ તારાજ...

યોગેન્દુ જોષી : ૦૪/૧૧/૨૦૧૧

હાઈકુ...

મારા મૌનમાં મને મળી મારીજ મનોવ્યથાઓ.	પ્રાણ પંખેરું ઉડી જાય પછી શું, નવો અધ્યાય???	યોગેન્દુ જોષી પાંચ અક્શરનું નામ યાદ રહેશે?
આંસુ ઝરણ, વહે નિજ આંખથી, હૈયું ઠારવા.	મદિરા છોડી, અમે બન્યા બંધાણી, તારી આંખોમાં.	ગઝલ મુકી, અધૂરી ને ખોવાણા, તારી આંખોમાં.
ખુદા રહેમ, જાપાનની આકરી, કસોટી ના લે.	બોલ તુ ખુદા, સત્તર અક્ષરોમાં, સુનામી સર્જુ?	છે તીક્ષ્ણ અણી, તો ઝાકળ પરોવ, મોતીની જેમ.
ચિત્ર કે શિલ્પ, ઉદાસ થાય ત્યારે, ભાવ ખોટો છે.	છે કાવ્યોત્સવ, અવસર આંગણે, છંદ સજાવ.	અર્થ રોપવા, શબ્દો ખુટી જાયતો, મૌન ઉત્તમ.
એકાંત છોડ્યું, ટોળામાં જઇ બેઠો, લાશ બનીને.	જ્યાં અહંકાર, તને ડુબાડે છે ત્યાં, જગ ગર્વ લે.	ને તુ ગર્વ લે, ત્યારે જગત ગણે, જો અહંકાર.
ચંદનહાર, નવોઢાએ પહેર્યો, દહેજ કાજ.	ધૂળ બાઝીછે, મારી છબી ઉપર, ગ્રહણ જેમ.	સમાજે ઘડ્યું, દહેજનું દુષણ, વર વેચવા.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૩/૦૬/૨૦૧૧

લેખા-જોખા... (ગઝલ)

લખ કિસ્મતના લેખા-જોખા,

સાચા-ખોટા, મેલા-ચોખ્ખા.

 

સારા કર્મો કરતો રહેજે,

છોને માણસ આપે ધોખા.

 

મનની વાતો મનમાં રાખી,

ભરશો નૈ ત્યાં ભારે ખોખા.

 

પોંખી લે પ્યારી યાદોને,

ઓછા પડશે નૈ ચોખા.

 

ઇશ્વરના દરબારે જોજે,

સાચા-જુઠ્ઠા થાશે નોખા.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૬/૦૯/૨૦૧૧

પોપડા... (હાઈકુ)

ઉર દિવાલે,

ત્વ સ્મ્રૂતિના પોપડા,

હજુય શોભે.

 

ડાયરી વચ્ચે,

સુકુ તારું ગુલાબ,

હજુય મ્હેકે.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૨૧/૦૪/૨૦૧૧

શું માપ્યું??? (ગઝલ)

આંખોથી હૈયે શું સ્થાપ્યું,

ખુશીની પળમાં શું વ્યાપ્યું?

 

સ્મરણો ચાલ્યા પછવાડે'ને,

ભીતરમાં કોણે શું જાપ્યું?

 

વરસો બાદ પુછ્યું કેમ છે;

જવાબમાં એણે શું માપ્યું?

 

જીવુ છું, હા જીવુ છું પણ,

પલવારમાં એણે શું કાપ્યું?

 

શબ્દો ચાળીને લખ્યા'તા,

પણ જમાનાએ શું છાપ્યું?

 

યોગેન્દુ જોષી : ૧૬/૦૩/૨૦૧૧

દેહ હાંકી... (ગઝલ)

બધી રાહ ઝાંખી,

કુણે આહ નાંખી.

 

અવાવર ફળિયે,

મળી લાશ પાંખી.

 

હતુ કૈ રૂપ એવું,

કુણે રૂહ જાંખી.

 

ગઝલ આ અમારી,

કુણે ક્યાંય સાંખી.

 

કરે યોગ જશ્ન,

ભલે દેહ હાંકી.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૧૦/૦૩/૨૦૧૧

 

*લગાગા, લગાગા… (ટુંકા બહેરમાં)

આગળ કૈં નથી... (ગઝલ)

આ છે પ્રણયની વાત, આગળ કૈં નથી,

જાગ્યા દિવસને રાત, આગળ કૈં નથી.

 

પામ્યા અમે શું પ્રેમમાં, છોડો હવે,

માથે હતી એ ઘાત, આગળ કૈં નથી.

 

શતરંજ બાજી માં હતી ક્યાં જીંદગી,

પ્યાદું કરી ગ્યું માત, આગળ કૈં નથી.

 

મિત્રો બધા કોને વફાદાર મળ્યા,

આ છે મનુષ્ય જાત, આગળ કૈં નથી.

 

થોડી ગઝલ ગુંથી અમે એ 'યોગ' થી,

ગમશે અમારી ભાત, આગળ કૈં નથી.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૧૦/૦૩/૨૦૧૧

સરળ ભાષામાં કહી દઈએ... (તઝનીમ)

હ્રદયનો તાલ આ ધમધમ સરળ ભાષામાં કહી દઈએ,

સફરનો શાંત આ પડઘમ સરળ ભાષામાં કહી દઈએ,

લખું શબ્દો તણી તિકડમ સરળ ભાષામાં કહી દઈએ,

ગઝલની ગુંજતી સરગમ સરળ ભાષામાં કહી દઈએ,

મુલાયમ મૌનનું રેશમ સરળ ભાષામાં કહી દઈએ.

 

*ઓરીજીનલ શેર શ્રી શોભિત દેસાઈ.

પ્રથમવાર તઝનીમ મા પ્રયત્ન કર્યો છે.

સ્વયં ઉદિત... (ગઝલ)

ચરણ સ્થગિત,

નજર ચકિત.

 

પરખ તુ ખુદા,

અરજ ઉચિત.

 

તરલ જળનો,

સરળ ધ્વનિત.

 

ગઝલ તટમાં,

સ્વ ઝળહરિત.

 

બધે શિવજી,

સ્વયં ઉદિત.

 

ઝુમે ડમરૂં

જગત સહિત.

 

વહેણ નદી,

થશે સ્થગિત.

 

હિજાબ હયા,

તને અર્પિત.

 

હિસાબ કરો,

ગઝલ ગણિત

 

યોગેન્દુ જોષી : ૧૦/૦૩/૨૦૧૧

 

*લગાલલગા… ટુંકી બહેરમાં લખવાનો નમ્ર પ્રયાસ.

ગહન ગણિત... (ગઝલ)

મહેક બને નહીં સ્થગિત,

છતાં ઉરમાં બધે ક્વચિત.

 

વહે ઝરણું ફરી દિલથી,

રચાય ગઝલ નવી ત્વરિત.

 

બધુંય જડે તને સ્વ બની,

પછીજ મળે બ્રમ્હાંડ ઉચિત.

 

શહીદ તુ થૈ સજાવ ધરા,

જગત જનની થશે ગર્વિત.

 

ખુદાઇ તને ફળે દિલથી,

કરમ કરણી નથી કથિત.

 

ગઝલ જળ છે પ્રવાહિત, ને;

ચઢાવ શિરે ગહન ગણિત.

 

*(લગાલલગા લગાલલગા) પ્રથમ પ્રયાસ.

આપના સૂચનો જણાવજો.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૯/૦૩/૨૦૧૧

તય તો કર... (ગઝલ)

અમાસે દીપ તત્વનો ઉદય તો કર,

જમાનો આવશે જોડે, વિનય તો કર.

 

પકડ પાસા, ફરી બાજી લગાવી લે;

નગમતી હાર પર પહેલો વિજય તો કર.

 

જગતને તુ પહોચી લૈશ, હર હાલે;

ફકત શીલા સરીખું તુ હ્રદય તો કર.

 

નિયમ સામે રિવાજો પણ નડે દોસ્તો,

છતાં ડર્યા વિના મુ્ગ્ધ પ્રણય તો કર.

 

ગમે તે લખ, ગમે તે ગા, છતાં 'યોગ';

ગઝલનો છે કયો પ્રકાર, તય તો કર.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૫/૦૩/૨૦૧૧

આંગળી તુ ખુદા પર ઉઠાવીશ નૈ... (ગઝલ)

આંગળી તુ ખુદા પર ઉઠાવીશ નૈ,

વેદ કૂરાન ખોટા ગણાવીશ નૈ.

 

આ જગતની શરૂઆત થૈ ક્યારથી,

એ સવાલો ફરીથી પુછાવીશ નૈ.

 

જીંદગી ચીજ અનમોલ છે, એટલે,

એકલા વેર કે ઝેર વાવીશ નૈ.

 

જીભ પર બાંધ સાંકળ સંયમ ની હવે,

સ્નેહના સગપણો તુ ફગાવીશ નૈ.

 

દુખ પીડા અને વ્હેમના પોટલા,

ઉંચકીને ખુશીઓ ગુમાવીશ નૈ.

 

ત્યાગ કરવો નથી કે કરાતો નથી,

મોહના બાંધમાં યોગ આવીશ નૈ.

 

(શેર - ૧)

દાનવોને હ્રદયમાં વસાવીશ નૈ,

ધ્રૂત પાછળ સમયને બહાવીશ નૈ.

 

(શેર – ૨)

માંગવામાં શરમ રાખવી ના ગમે,

તો, રસમ કૈં અલગથી બનાવીશ નૈ.

 

(શેર – ૩)

વાત સ્વર્ગ નરક ની કબીરો કરે,

સાર છોડી સરપ તુ ઉઠાવીશ નૈ.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૪/૦૩/૨૦૧૧

અવસર…

અવસર પરિવાર – બરોડા, ઘરડાઘરે એક કાર્યક્રમ કરવા જઈ રહ્યું છે તેના સંદર્ભ માં બે રચનાઓ. આવા નેક કામ માટે ખુબ ખુબ અભિનંદન…

 

(૧) અવસર… (હાઈકુ)

 

આંસુ લુછાશે,

અવસર જામશે,

ઘરડાઘરે.

 

યુગ આવશે,

પાછો એ જવાનીનો,

ઘરડાઘરે.

 

(૨) અવસર… (તાન્કા)

 

હરખ તેડુ,

ઘરડાઘરે જામે,

એ અવસર.

યાદોની લહેરખી,

વાવે તે અવસર.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૩/૦૩/૨૦૧૧

કરગર્યું નથી... (ગઝલ)

યાદ માંથી કોઈ પાછુ ફર્યું નથી,

પાન પીળું શાખ પર થી ખર્યું નથી.

 

આંખથી પાણી વહે નિરંતર છતાં,

નીરના એ ધોધમાં કોઈ તર્યું નથી.

 

પ્રેમમાં ખોટી ઉદારી ગમતી નથી,

ફુલ સામે ફુલ પણ કૈં ધર્યું નથી.

 

જીવતા શીખ્યો જગતનો ઉપકાર, પણ;

લાજ રાખીને કદી છાવર્યું નથી.

 

સાચવીને ડગ કદી ભરતો નથી,

ઠોકરો ખાવા છતાં ઉફ કર્યું નથી.

 

બુંદ વરસે તો ધરા બંઝર ના બને,

કાળજે એથી કશું પાંગર્યું નથી.

આભ ફાટે જો હવે તો તારા કરમ,

એ સિતારા વીણવા કૈં વિસ્તર્યું નથી.

 

તું નશો માણે અને હું સ્વસ્થ રહું,

મે અલગ એવું તરલ કૈં ભર્યું નથી.

 

માંગવાની રીત હોય છે 'યોગ' પણ;

કોઈ તારી જેમ ત્યાં કરગર્યું નથી.

 

(શેર)

શીખ મારી ગાંઠ વાળી લે 'યોગ' તુ,

પ્રીતમાં મજનુ સિવા કોઈ મર્યું નથી,

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૧/૦૩/૨૦૧૧

મ્હેફિલો માં રાજ રાખો... (ગઝલ)

રાતના આ ચાંદ જેવો તાજ રાખો,

દોસ્ત ઓછા પણ ખરા હમરાજ રાખો.

 

આ હવા બોઝલ બને ત્યારે હ્રદયને,

પ્રીતની સરગમ તણો કૈં સાજ રાખો.

 

લ્યો ગઝલ મારી તમારા હોઠ પર તો,

ગાઇને આ મ્હેફિલો માં રાજ રાખો.

 

વે'ણ બોલો માપસરના, સાચવીને;

ને જગતના સગપણોની લાજ રાખો.

 

પ્રેમ માં હો, તો સનમની મ્હેર માનો;

પણ છતાં દોસ્તને ના, નારાજ રાખો.

 

વાત યાદોની કહેવા 'યોગ' બેસો,

તો દિવસ શું, રાત શું, બસ આજ રાખો.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૨૩/૦૨/૨૦૧૧

કષ્ટોની સહર લાગે... (ગઝલ)

જમાનાને અજાણી કૈં અસર લાગે,

કળીઓને વસંતે પાનખર લાગે.

 

દુઆઓ બંદગીઓની મિલાવટ માં,

જગતને ક્યાં કશું પણ માપસર લાગે?

 

તમે ચાલો નવી રાહો તરફ સાંજે,

અચાનક એ જ કષ્ટોની સહર લાગે.

 

તમારા હોઠ પર મુસ્કાન ના હો તો,

મિલન પણ પ્યાર કે ચાહત વગર લાગે.

 

હલેસા હાથ માં તો, હો સફર આસાં;

લહેરો પણ તમારી રહેગુજર લાગે.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૨૦/૦૨/૨૦૧૧

વાતમાં થોડી Hitch છે... (ગઝલ)

વાતમાં થોડી Hitch છે,

જામ કૈં આજે Rich છે?

 

ના સફર, ના રસ્તો જડે,

મંઝિલો મારી Breach છે.

 

હો કબર માટી, રેત પર;

ને તમે સમજો Ditch છે.

 

જે ખુદાની વાતો લખે,

એ જ તો ખોટી Preach છે.

 

શીખવું છે પણ કોણ કે,

મન ગમે ત્યાં ક્યાં Pinch છે?

 

રાત રોકી લે, છે શક્ય;

બંધ ચાલુ ની Switch છે?

 

યોગેન્દુ જોષી : ૧૨/૦૨/૨૦૧૧

 

*પહેલી વાર અંગ્રેજી કાફિયાનો પ્રયોગ કર્યો છે. આશા છે કે પસંદ પડ્યો હશે.

આપના પ્રતિભાવો અચુક જણાવજો.

બે તાન્કા…

(૧) શબ્દ બુંદ…

શબ્દ બુંદ થી,

રચાય છે અમારું,

આ સરોવર.

અને તમે સ્નેહ થી,

આચમન લો 'યોગ'

(૨) તરસ…

ડુબીને તર,

અને રડીને હસ,

સુખ-દુખ ને,

ભુલ્યા પછી હે દોસ્ત,

તરસ થશે જળ.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૮/૦૨/૨૦૧૧

ત્રણ તાન્કા..

(૧) બે ચાંદ…

રાત જાગી છે

તારલા ચમકે છે

બે ચાંદ વચ્ચે.

છે જરૂર કે'વાની

એક તુ છે, હા તુ છે.

 

(૨) ગમ છે…

ખા્લી બાંકડે,

નથી હોતો અવાજ,

માત્ર ગમ છે.

ને ભરેલા બાંકડે,

કયો ડોસો હસે છે?

 

(૩) વમળો…

આ સરોવર,

ઇછ્છા થી લથપથ,

વમળો પણ,

જેમ કુંડાળુ વધે,

સ્વપ્ના વિલાતા જાય.

 

*પ્રથમ પ્રયાસ તાન્કા મા લખવાનો. ૫-૭-૫-૭-૭ અક્ષર ગણ દરેક લીટી માં.

 

હાઈકુની જેમ આ પણ જાપાનીઝ કાવ્ય શૈલી છે. ગુજરાતી સાહિત્ય મા તાન્કા પર ખુબજ ઓછુ સાહિત્ય રચાયેલ છે. હાઇકુની જેમ પ્રસિધ્ધ નથી. પણ મન થયું કૈંક નવુ લખવાનુ એટલે પ્રયોગાત્મક રીતે લખ્યું છે. આપ ના પ્રતિભાવો જણાવજો…

શબ્દોને ટાંગે છે… (ગઝલ)

તારો તુટે ત્યારે માંગે છે,

ઊજાસે ખુદાને બાંગે છે.

 

મુશ્કેલી દ્વારે આવે ત્યારે,

દરવાજા વાખીને ખાંગે છે.

 

દરપણ જો સાચી ઓળખ દે તો,

પત્થરોથી એને ભાંગે છે.

 

એ ના પામે ખુશી ક્યારેય,

જે કાંટા ભીંતો પર ટાંગે છે.

 

માંગી, બાંગી, ખાંગી ને ભાંગી,

કાગળ પર શબ્દોને ટાંગે છે.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૧૦/૦૨/૨૦૧૧

લાશ તડતડશે હવે... (ગઝલ)

જુ્ઠ્ઠ બધે નડશે હવે,

સત્ય તને ઘડશે હવે.

 

હો પાપનો ભારો શિરે,

તો જીવતર સડશે હવે.

 

મ્હોરા બધા ઊતાર પણ,

ઓળખ ફરી જડશે હવે?

 

લે મળી નજરો થી નજર,

પાછો નશો ચડશે હવે.

 

ઘટના ઘટી છે આભ પર,

પર્વત પણ રડશે હવે.

 

ચોપાટ છોડીને ન જા,

પાસા નવા પડશે હવે.

 

મારી ચિતા પર રડ નહીં,

જો લાશ તડતડશે હવે.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૫/૦૨/૨૦૧૧

હું... (ગઝલ)

યુધ્ધ તણો લલકાર હું,

તલવારનો પ્રહાર હું.

 

માપી શકો તો તેજ છું,

બાકી બધે અંધાર હું.

 

માણી શકો તો સુખ છું,

બાકી દરદ સંસાર હું.

 

પરવત સમો તપસ્વી અને,

ઉંચાઈનો અવતાર હું.

 

માણસ ગણો તો, હા ખરો;

સત જુઠનો આકાર હું.

 

ઊમ્મીદ તુટે નાવની,

એ મ્રુગજળ મઝધાર હું.

 

છું જામ 'ને, છું હું નશો;

સાકી તણો શણગાર હું.

 

સળગી ગયો તો રાખ છું,

બાકી અગન અંગાર હું.

 

શબ્દો બનીને જીવતો,

ન્યારો ગઝલ પ્રકાર હું.

 

તન્હા નજર લૈ જાગતો,

એવા નયન બેદાર હું.

 

વેચી શકો તો લાખ નો,

બાકી હવે ઊધાર હું.

 

છું હું સરળ 'ને શાંત, પણ;

જજબાત થી ખુંખાર હું.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૧/૦૨/૨૦૧૧

 

*ટુંકી બહેરમાં લખવાનો બીજો નમ્ર પ્રયાસ.

ખબર છે? ખબર છે?... (ગઝલ)

ગઝલને ગઝલની ખબર છે, ખબર છે;

લખે યોગ શાને ખબર છે? ખબર છે?

 

અડગ છું સફર પ્રેમની ખેડવા હું,

હવે જે મળે તે બસર છે, બસર છે.

 

નદીના કિનારે સનમનું મિલન હો,

મને આજ પાકી ખબર છે, ખબર છે.

 

નિશાની તમારા જવાની મળી છે,

બધાને નશાની અસર છે, અસર છે.

 

ફળી છે મહોબ્બત કિસ્મત બનીને,

હવે રોજ જાણે સહર છે, સહર છે.

 

જગતને બતાવું પ્રણય હું અમારો,

મને ક્યાં બધા્ની ફકર છે, ફકર છે.

----------------------------------

ગઝલને ગઝલની ખબર છે, ખબર છે;

લખે યોગ શાને ખબર છે? ખબર છે?

 

પરેશાન છું હું તમારા વિરહમાં,

તને ક્યાં કશાની ખબર છે? ખબર છે?

 

વહેતા જતા આ નયનને કહે તુ,

વફા માંગવામાં કસર છે, કસર છે.

 

હિસાબે ભલેને ઉધારી ગણે તુ,

નફા-ખોટની ક્યાં ખબર છે? ખબર છે?

 

અજાણ્યા પ્રણયના વળાંકે ઉભો છું,

નથી બસ ખબર ક્યાં ડગર છે? ડગર છે?

 

હવે કેમ મારા હ્રદયની કસમ દઉ?

લલાટે લખી તે કબર છે, કબર છે.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૨૮/૦૧/૨૦૧૧

દીધુ તમે... (ગઝલ)

મારી ગઝલને માન દીધુ તમે,

શબ્દતરલને ગાન કીધુ તમે.

 

પ્યાલા ભલેને તુટતા જામના,

મારી નજરનુ પાન પીધુ તમે.

 

ખોવા બધુ બેઠો હતો, હું છતાં;

આખા જગતને દાન દીધુ તમે.

 

ઉર્મિ વગરની વાત ના કર હવે,

કાલેજ મુજ્ને જાન કીધુ તમે.

 

થોડી શરત ચુક્યા અમે, શું કરું;

પકડો તમારા કાન કીધુ તમે.

 

રડી પડેલી આંખ જોઈ મને,

પાણી તણુ સંતાન કીધુ તમે.

 

ખામોશ છું હું લૈ દરદ પ્રીત માં,

મોઘમ સરીખુ મૌન દીધુ તમે.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૨૫/૦૧/૨૦૧૧

હાઇકુ સંગ્રહ…

ઉગતો સર્ય,

ક્ષિતીજનું સૌંદર્ય,

શોભિત કરે.

~~~

 

કળી કે ફલ,

ચમનની શોભા છે,

વિખેરશો નૈ.

~~~

 

આ તાજા ફલો,

પ્રભુ ચરણે શોભે,

કે ચમન માં?

~~~

 

માંગી માનતા,

મળેના મળે, છતાં;

દુઆ કરજે.

~~~

 

વફાનો 'યોગ'

પામે ના પામે, છતાં;

તુ ચાહતો જા.

~~~

 

સ્વપ્નમાં જોયું,

મુક્ત વિશાળ આભ,

મન ઉડી જા.

~~~

 

ના છે તરસ,

ના કોઇ હરખ,

હું નિર્મોહી છું.

~~~

 

આંખોનુ નીર,

ભલેને રહ્યું ખારુ,

મિઠાશ તો છે???

~~~

 

અલ્લડ હવા,

ફુલ સાથે બાખડે,

ખુશ્બુ મહેકે.

~~~

 

અલ્લડ હવા,

ફુલોના અંગો સ્પર્શી,

ખુશ્બુ મ્હેકાવે.

~~~

 

નસીબ ચમક્યું,

નવી ઉંચાઈ પામ્યો,

બન્યો એકલો.

~~~

 

ખીલી સવાર,

સપનુ મુરઝાયું,

ઉમ્મીદ જાગી.

~~~

 

હોઠના ખુલે

તો, હૈયાના વિચારો,

આંખો બોલી દે.

~~~

 

આજની પેઢી,

કમ્પ્યુટર રમે ને,

વડ ઉદાસ.

~~~

 

પંખીનુ મન,

ઉડવા તરફડે,

મુક્ત આભ છે?

~~~

 

તારી મહેક,

પાનખરમાં પણ,

છે અકબંધ.

~~~

 

પાનખર, જો;

નવા રંગો ખીલાવા,

વાદળ આવ્યું.

~~~

 

વંટોળે ચડ્યો,

પવનનો મિજાજ,

ફુલોને ખમ્મા.

~~~

 

લાગણી વહે,

શબ્દો બનીને ત્યારે,

'ગા લ ગા' છોડો.

~~~

 

'યોગ' શબ્દોના,

હ્રદય કેરા મોતી,

વધાવશોને?

~~~

 

અમે આવશું,

પ્રેમ ભર્યા રંગો લૈ,

તુ રાહ જોજે.

~~~

 

જીંદગી વીતી,

એની રાહ જોવામાં,

ક્યારે આવશે?

~~~

 

આંખે ચમકે,

હ્રદય કેરા મોતી,

વીજળી બની.

~~~

 

શીતળ હવા,

લહેરાવે પાલવ,

હૈયું લજાય.

~~~

 

નાની ચકલી,

દાણાનો ભાર લઈ,

હાસ્ય વીસળી / ઠેકડો ભુલી.

~~~

 

સજી ધજીને,

ચકી જાય કોલેજ,

પિતા વ્યાકુળ.

~~~

 

પ્રેમ આવેગે,

ચકી મર્યાદા ભુલી,

ઇંડુ અનાથ.

~~~

 

શબ્દવસંત,

યોગ હૈયે જામી છે,

ઝુલા ઝુલવા.

~~~

 

સૂર્ય સળગે,

વગર વાંકે, તને;

પ્રકાશ દેવા.

~~~

 

શબ્દો માંગુ છું,

હ્રદય ઠાલવવા,

માત્ર બે ચાર.

~~~

 

સૂર્ય ગ્રહણ,

જેવુંજ કંઇક છે,

આપણી વચ્ચે.

~~~

 

હૈયાવરાળ,

હર શ્વાસે નીકળે,

તુ બળી જૈશ.

~~~

 

સૂર્ય બનીને,

બળુ છુ તારા પ્રેમે,

તુ ચશ્મા કાઢ.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૫/૦૧/૨૦૧૧

નાટક ના કર... (ગઝલ)

સારા હોવાનું નાટક ના કર,

માળા જપવાનું નાટક ના કર.

 

ધર્મ માણસાઈનો ક્યાં રાખ્યો?

માણસ બનવાનું નાટક ના કર.

 

મસળી કાઢ્યા છે ફુલો છતાં,

ક્યારા ભરવાનું નાટક ના કર.

 

સુરાની કૈફિયાત માણ્યા બાદ,

અળગા રે'વાનું નાટક ના કર.

 

હૈયે નફરતનો અગ્નિ રાખી,

નાહક બળવાનું નાટક ના કર.

 

તન્હાઈનો કેડો ઝાલીને,

એકલા હોવાનું નાટક ના કર.

 

કાચા-પાકા શબ્દો સંજોવી,

કાવ્ય ગણવાનું નાટક ના કર.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૨૧/૦૧/૨૦૧૧

લખી લો... (ગઝલ)

શબ્દો પડઘાય તો લખી લો,

વાદળ છલકાય તો લખી લો.

 

ભ્રમર ગુંજન ચમન નિખારે,

ને; ફુલો મ્હેકાય તો લખી લો.

 

દરપણ ભીતર તમે ઉભા હો,

ને અક્ષ અંજાય તો લખી લો.

 

પાયલના સૂર કોણ સાંભળે,

જ્યાં મૌન ઘુંટાય તો લખી લો.

 

હૈયાને છે કસક અજાણી,

વ્યર્થ અફળાય તો લખી લો.

 

સુંવાળપ ચાંદ ની ખટકે'ને,

તારો વલખાય તો લખી લો.

 

આ તન્હા યોગની કસમ છે,

જ્યારે મન થાય તો લખી લો.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૧૮/૦૧/૨૦૧૧

ચલ ફકીરા... (ગઝલ)

અલખને માણવા ચલ ફકીરા,

હરખને પામવા ચલ ફકીરા.

 

ફળશે તારી મનોકામનાઓ,

અરજને યાચવા ચલ ફકીરા.

 

ધરીલે ભેખ ભક્તિ ભજનનો,

નરકને લાંઘવા ચલ ફકીરા.

 

ધતિંગ ઢોંગ છોડો જગતના,

તમસને ડામવા ચલ ફકીરા.

 

કળશ અમ્રુતનો પામવા'ને,

ઝહરને નાથવા ચલ ફકીરા.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૦૭/૦૧/૨૦૧૧

નદી... (અછાંદસ)

પ્રક્રુતિની અલ્લડ કન્યા,

પર્વતની ગોદથી નીકળી,

વહી ખળખળ વનરાવનમાં,

નાચતી કુદતી,

બાલ્યાવસ્થા છોડતી,

શાંત કિનારા ઓઢી નીકળી,

દુનિયાનો વિસ્તાર જાણવા,

મળી સાગરને,

પણ આખરી એની મિઠાશ ખોવાઈ,

અને હવે,

દરિયાની ખારાશ વેઠતી

જીવી રહી છે.

યોગેન્દુ જોષી : ૦૩/૦૧/૨૦૧૧

ઝાંઝવા રણ... (હાઈકુ)

ઝાંઝવા રણ,

છતા અડગ મન,

શોધે ઝરણ.

 

અડગ મન,

ક્ષિતીજ / ઝાંઝવા ઓળંગીને,

ઉમ્મીદ બાંધે.

 

તુ મ્રુગજળ,

તારો ભરોસો જાણે,

થોળની છાંવ.

 

થોળ બાવળ,

જે હૈયે ઉગે ત્યારે,

માણસ ડંખે.

 

યોગેન્દુ જોષી : ૨૭/૧૨/૨૦૧૦  

શબ્દનાદ... (હાઈકુ)

આ શબ્દનાદ,

ગઝલ તણો ગુંજે,

શાહી ઢોળાય / ટપકે.

 

શબ્દોને ચાહી,

લોહીથી સીંચુ તોજ,

ગઝલ જીવે.

 

શબ્દજગત,

ઓળખેના ઓળખે,

તુ લખતો જા!

 

શાહીનુ દર્દ,

કાગળમા કંડાળ્યું,

હવે એનુ શું?

 

યોગેન્દુ જોષી : ૩૦/૧૨/૨૦૧૦